Czyste Powietrze 2025: Zmiany, kryteria i wytyczne – co nowego?
W ramach konsultacji społecznych zorganizowanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska omówiono zasady udziału w programie Czyste Powietrze, w tym kryteria dochodowe, standardy energetyczne budynków oraz procedury weryfikacji i dokumentacji. Spotkania te miały na celu zidentyfikowanie problemów i nadużyć, takich jak nieuczciwe praktyki wykonawców czy sztuczne zaniżanie dochodów, aby uzyskać wyższe wsparcie finansowe. Konsultacje pozwoliły wskazać kluczowe obszary wymagające reform, które mają poprawić efektywność i przejrzystość programu, zwiększając jednocześnie jego dostępność i skuteczność.
Problemy z dotychczasowymi kryteriami Czystego Powietrza
W trakcie konsultacji społecznych omówiono problemy związane z dotychczasowymi kryteriami wejścia do programu. Dotacje były przedmiotem licznych nadużyć, takich jak sztuczne zaniżanie dochodów poprzez dopisywanie członków do gospodarstwa domowego w celu uzyskania wyższego wsparcia. Wprowadzono również dyskusję o konieczności nowych metod weryfikacji dochodów oraz o zaangażowaniu lokalnych ośrodków pomocy społecznej (GOPS i MOPS) w proces oceny uprawnień do dofinansowania.
Jak zauważył na wstępie Krzysztof Bolesta:
"Zdajemy sobie sprawę, że Czyste Powietrze to największy w Polsce i Europie projekt, w którym państwo dopłaca obywatelom do tego, aby poprawiać jakość powietrza przez np. termomodernizację budynków. Zauważamy, że ma on pewne niedociągnięcia i dlatego zdecydowaliśmy się na zorganizowanie konsultacji. Dzisiejsze spotkanie ma służyć temu, aby przedyskutować różne kwestie dotyczące programu. Liczymy na Państwa pomoc oraz cenne uwagi i spostrzeżenia."
Wicepremier podkreślił znaczenie programu Czyste Powietrze jako największej inicjatywy w Polsce i Europie wspierającej poprawę jakości powietrza poprzez działania takie, jak termomodernizacja budynków. Bolesta zwrócił uwagę na niedociągnięcia, które wymagają korekt, dlatego zorganizowano konsultacje społeczne. W ten sposób rząd chce zapewnić, że program będzie bardziej efektywny, a wsparcie lepiej dopasowane do potrzeb beneficjentów.
Prefinansowanie i wyzwania w programie
Obecny system prefinansowania, polegający na wypłacaniu zaliczek przed zakończeniem inwestycji, stał się również przedmiotem krytyki. Często zdarzały się przypadki nieuczciwych pełnomocników, którzy wykorzystywali niewiedzę beneficjentów, zwłaszcza osób starszych i mniej zamożnych. Przyszłe zmiany mogą obejmować zaangażowanie zewnętrznych instytucji, takich jak banki oraz ustalenie bardziej ścisłych wymagań dla firm wykonawczych. W planach jest również większy nacisk na szybką wypłatę refundacji, która mogłaby zastąpić obecny model zaliczek.
Nowe wymagania od 2025 Roku
Od 1 stycznia 2025 roku program Czyste Powietrze wprowadza dodatkowe wymogi dotyczące inwestycji, które mają na celu zwiększenie efektywności energetycznej budynków. Jednym z kluczowych elementów będzie większy nacisk na termomodernizację – jednak nie oznacza to, że będzie ona obowiązkowa dla wszystkich beneficjentów programu. W praktyce, osoby ubiegające się o dotacje na najwyższym poziomie wsparcia, w tym na pompy ciepła, będą zobowiązane do spełnienia standardów energetycznych budynku, co może wymagać przeprowadzenia audytu i odpowiednich prac termomodernizacyjnych przed wymianą źródła ciepła. Program nadal dąży do obniżenia emisji CO2 i poprawy efektywności energetycznej, wspierając ekologiczne technologie i dostosowując kryteria dotacyjne do aktualnych potrzeb rynku.
Standardy technologiczne i lista ZUM
Od połowy 2024 roku dotacje na pompy ciepła, kotły na biomasę i kotły zgazowujące drewno są przyznawane wyłącznie na urządzenia z tzw. Listy Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM). Ta lista ma na celu promowanie sprzętu, który spełnia najwyższe standardy jakościowe. Od 2025 roku na liście będą znajdować się jedynie te urządzenia, które przeszły szczegółowe badania w akredytowanych laboratoriach.
Możliwe źródła dofinansowania i dotacji w Czystym Powietrzu
Program Czyste Powietrze oferuje szerokie możliwości wsparcia finansowego, które mają na celu zachęcenie właścicieli domów jednorodzinnych do modernizacji systemów grzewczych i poprawy efektywności energetycznej budynków. Dzięki różnym formom dofinansowań, program pozwala na znaczne obniżenie kosztów inwestycji związanych z wymianą źródeł ciepła oraz termomodernizacją.
Beneficjenci programu mogą liczyć na różne formy wsparcia finansowego:
- Dotacje na wymianę pieców – dostępne dla urządzeń, które znajdują się na liście ZUM, co gwarantuje ich zgodność z wymaganymi standardami ekologicznymi
- Prefinansowanie i refundacje – ułatwiają beneficjentom rozpoczęcie inwestycji poprzez częściowe pokrycie kosztów jeszcze przed zakończeniem prac
- Środki na termomodernizację – wprowadzenie obowiązku termomodernizacji od 2025 roku dotyczy tych beneficjentów, którzy ubiegają się o najwyższe poziomy dofinansowania
- Wsparcie lokalne i krajowe – beneficjenci mogą także liczyć na ulgi podatkowe oraz inne dotacje na dodatkowe działania, takie jak ocieplenie budynków czy wymiana okien
Program Czyste Powietrze ma na celu poprawę jakości powietrza w Polsce poprzez wsparcie efektywnych i ekologicznych rozwiązań grzewczych. Wprowadzone zmiany pozwolą na lepsze zarządzanie środkami oraz zapewnią, że wsparcie trafi do tych, którzy naprawdę tego potrzebują.